Το μουσείο αποτελεί τον κατεξοχήν τόπο συνάντησης του πολιτισμού, με την ιστορία, τη γνώση και τη μνήμη.
Επί τη ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Μουσείων ας επιχειρήσουμε άλλη μια αναδρομή στο αρχαιοελληνικό παρελθόν, όπου συναντάμε την ετυμολογία της λέξης. Τί ήταν, όμως, αρχικά το Μουσείον;
Το Μουσείον για τους αρχαίους Έλληνες σήμαινε τη φυσική περιοχή που ήταν αφιερωμένη στις Μούσες. Εκεί συνήθως κτιζόταν ένας βωμός ή ναϊσκος προς τιμήν τους. Σύμφωνα δε με μαρτυρίες, στον Ελικώνα (κατοικία των Μουσών) βρισκόταν ιερό άλσος αφιερωμένο στις Ελικώνιες Μούσες, όπου γίορταζαν τα Μουσεία: αγώνες ποιητικούς και μουσικούς. Η λέξη μουσείο συνεπώς, κατά την αρχαιότητα συνδεόταν αποκλειστικά και μόνο με τη λατρεία των εννέα θεοτήτων που ήταν κόρες του Δία και της Μνημοσύνης.
Και κάπου εδώ προκύπτει το εύλογο ερώτημα: ωστόσο, υπήρχαν χώροι στην αρχαία Ελλάδα με λειτουργία αντίστοιχη των μουσείων όπως τα γνωρίζουμε;
Οι πρώτες ενδείξεις συλλογής, φύλαξης και έκθεσης αντικειμένων και έργων τέχνης φαίνεται να εντοπίζονται στην αρχαιότητα. Ήδη στα Μινωικά ανάκτορα ανεκτίμητα δώρα από υψηλά ιστάμενα πρόσωπα προορίζονταν για αποκλειστική έκθεση σε έναν κύκλο οικείων του ηγεμόνα. Επίσης, άλλο ένα αντίστοιχο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούσαν οι ίδιοι οι αρχαιοελληνικοί ναοί (από τους Δελφούς μέχρι την Ολυμπία και τη Δήλο), όπου συγκεντρωνόταν μεγάλη ποικιλία αναθημάτων, δηλαδή αγαλμάτων, κοσμημάτων, αγγείων και άλλων αφιερωμάτων από τους πιστούς προς το δωδεκάθεο.
Θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε έναν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου που ήταν, ίσως, πιο κοντά στην έννοια του μουσείου, ως αρχιτεκτονικού κελύφους που στεγάζει μια συλλογή αντικειμένων. Ο ναόσχημος θησαυρός χτιζόταν κοντά σε μεγάλα τεμένη της αρχαιότητας και αποτελούσε, μαζί με το περιεχόμενό του (πλήθος πολύτιμων αναθημάτων), προσφορά μιας πόλης στους θεούς αναδεικνύοντας την ισχύ και το κύρος της σε πανελλαδικό επίπεδο.
Ο Μουσειακός θεσμός, με τη σημερινή του λειτουργία, αποκρυσταλλώνεται σταδιακά μέσα στο χρόνο, αρχής γενομένης από τον 15ο αιώνα, ενώ η σύγχρονη τεχνολογική πρόοδος έρχεται να ανατρέψει ριζικά την εμπειρία του επισκέπτη.
Από την παραδοσιακή, παθητική ενατένιση των εκθεμάτων περνάμε στην απόλυτη εμπλοκή του κοινού σε εικονικές περιηγήσεις, διαδραστικές εφαρμογές και εμβυθιστικά περιβάλλοντα που ενισχύουν τόσο την εκπαιδευτική, όσο και την ψυχαγωγική διάσταση της επίσκεψης, και το σημαντικότερο διευκολύνουν την προσβασιμότητα. Ένα θεαματικό δείγμα αυτής της μεταβολής συνιστά, μεταξύ άλλων, το πανόραμα Pergamon που κατασκευάζει ο καλλιτέχνης Yadegar Asisi με τα Κρατικά Μουσεία του Βερολίνου, όπου με τη χρήση animation, 3D tech και projection mapping επιχειρείται η αναπαράσταση της ζωής στην Πέργαμο του 129 μ.Χ.
Η moptil, σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, έχει δημιουργήσει την εφαρμογή “Benaki 1821”! Με τη χρήση επαυξημένης πραγματικότητας (AR), μοντέλων 3D και τεχνολογιών gaming επαναφέρει σε πραγματικό χρόνο ιστορικές μάχες και γεγονότα που σηματοδότησαν την ελληνική επανάσταση.
